TRẠNG NGUYÊN TRẺ NHẤT LỊCH SỬ VIỆT NAM LÀ AI

Nguyễn hiền lành quê nghỉ ngơi Dương A, thị xã Thượng Nguyên, tủ Thiên trường sau thay đổi là trấn Sơn phái nam Hạ (nay thị trấn Nam Trực, tỉnh nam giới Định). Thuở nhỏ, ông học tập thông viết thạo, được mọi bạn quý mến. Tương truyền, khi lên 10 tuổi, mái ấm gia đình cho ông đi học thầy chùa. Thầy chùa bắt đầu viết được 10 trang giấy, thánh thiện liền gọi được ngay như bạn đã từng đến lớp rồi.

Năm 11 tuổi, danh tiếng Hiền vẫn lừng lẫy ở tởm đô với được ca tụng là thần đồng. Bấy giờ có người họ Đặng trường đoản cú thấy mình đã đọc hết các sách, nghe lừng danh Hiền mong mỏi đến demo tài văn bút, liền tìm tới nhà Hiền cùng lấy đầu đề theo bài xích phú "Phượng hoàng sào a, kì lấn du úc". Khách hàng ra hạn số câu cùng mỗi câu đều sở hữu tiếng chỉ về một loài núm thú.

Hiền ứng khầu đáp ngay lập tức rằng: "Phi long kiên chiểu/Mã bất xuất hà /Ý bỉ Hữu Hùng bỏ ra thế/ Ấp vu Duyên Lộc bỏ ra a". Nghĩa là: "Rồng không bay lên vị trí ao, hồ/Ngựa ko từ sông phi ra/ Đẹp cố gắng đời gồm họ Hữu Hùng/Làm nhà ở nơi Duyên Lộc.

Người chúng ta Đặng hết sức thán phục với tấm tắc khen “Thiên tài! Thiên tài!”. Năm ấy, hiền thi mùi hương đỗ đầu (Giải nguyên). Vào năm Thiên ứng chủ yếu Bình thứ 16 (âm kế hoạch năm Tân Mùi), vua trằn Thái Tông trọng dụng hiền hậu tài, chiêu đãi kẻ sĩ. Vua mang đến mở khoa thi lớn. Nguyễn Hiền mới mười tía tuổi về gớm ứng thí và mau chóng được đem đỗ trạng nguyên. Khóa thi này, ngoài Nguyễn nhân từ đỗ Trạng Nguyên còn có 2 tín đồ khác đỗ cao với cũng cùng gồm một điểm chung. Đó là họ phần nhiều còn rất trẻ tuổi.

Đền cúng Trạng Nguyên Nguyễn thánh thiện tại phái nam Định

Người đỗ trang bị hai chính là Lê Văn Hưu, Bảng Nhãn 18 tuổi với Đặng Ma La, Thám Hoa 14 tuổi. Chúng ta ít chạm mặt nhiều tư liệu viết về Thám Hoa Đặng Ma La nhưng lại tên tuổi của vị danh y lỗi lạc Lê Văn Hưu được không hề ít sử sách ghi lại. Sau này, Lê Văn Hưu có thời hạn ra làm cho quan nhưng công ty yếu thời gian ông giành riêng cho nghề thuốc.

Về Trạng nguyên Nguyễn Hiền, mặc dù còn nhỏ tuổi tuổi tuy nhiên phong thái trường đoản cú nhiên, đĩnh đạc, đối ứng trôi chảy. Cực kỳ ngạc nhiên, Vua trằn Thái Tông mới tò mò và hiếu kỳ hỏi vị Tân khoa: "Trạng nguyên học tập ở đâu?". Trạng hiền hậu quỳ tâu: "Thần xin tâu bệ hạ, thần chỉ học tập thần...và thỉnh thoảng tất cả hỏi sư ông ở chùa làng thêm đôi bố chữ.

Vua thấy Trạng hiền nói năng quê kịch mà còn có vẻ kiêu căng không được ưng ý nên truyền phán buộc Trạng trở về học tập lễ nghĩa thêm. Trạng Hiền vì thế chưa được ban áo mão. Trạng nhân từ về quê, ngày ngày gọi sách nhưng vẫn ham nghịch bời, thường cơ hội rỗi rãi vẫn cùng trẻ em cùng lứa nghịch khăng, thả diều.

Đại Việt sử cam kết toàn thư cũng ghi chép lại sự kiện này. "Năm chủ yếu Bình sản phẩm 16, Vua nai lưng Thái Tông ngự ngơi nghỉ sân đình, chạm mặt các vị tân khoa đỗ cao vào kỳ thi. Thấy hiền đức tuy còn bé dại tuổi, chưa rõ lý lẽ lễ nghĩa đề xuất chưa ban mũ áo, chỉ cho tất cả những người hộ tống về quê nhằm học thêm phép tắc".

Câu chuyện tiếp sứ Tàu

Một lần, sứ bên Nguyên quý phái nước ta. Cho rằng Đại Việt không tồn tại người tài, lại trầm trồ mình phát âm biết hơn fan nên ko coi ai ra gì. Y giới thiệu một nhỏ ốc xoắn nhờ xâu qua ruột nó một tua chỉ mảnh. Viên sứ ngênh ngang mang lại biết: "Được như vậy, ta mới chịu vào thành".

Biết rõ viên sứ mong thử tài quân dân Đại Việt, Vua trằn Thái Tông bèn truyền cho những quan tìm cách xâu thử cơ mà vị nào thì cũng loay hoay và đành lè lưỡi, lắc đầu. Bất chợt có tín đồ mách Vua hỏi demo Trạng nguyên Nguyễn Hiền. Vua sực nhớ bèn mau chóng cử người đi hỏi Trạng.

Viên quan được giao bài toán về thôn Dương A chạm chán ngay một là trẻ con chăn trâu nghịch đất đầu làng. Thấy trong những số đó có một cậu bé bỏng mặt mũi khôi ngô vẫn bày mang lại lũ bạn đắp một bé voi bằng đất cơ mà tứ chỉ lẫn tai, vòi... Rất có thể ngoe nguấy cử động được, sứ giả thiết bị chừng sẽ là Trạng nhân từ bèn buông một vế đối thăm dò coi đúng liệu có phải là Trạng Nguyên không. Thực ra, vị quan này nghe danh tiếng của Trạng nguyên Nguyễn Hiền vẫn lâu mà lại chưa chạm chán mặt, ông mượn lúc này để mắt thấy tai nghe.

Xem thêm: Lê Hoàng Lên Ngôi Vua Trong Hoàn Cảnh Lịch Sử Như Thế Nào? Lê Hoàn Lên Ngôi Vua Trong Hoàn Cảnh Nào

Truyện tranh giai thoại về Trạng nguyên Nguyễn Hiền.

Vị quan liêu ra vế đối: "Tự là chữ, chứa giằng đầu, tử là con, nhỏ ai nhỏ ấy?". Cậu bé nghe được, ko ngước khía cạnh lên, cũng thanh nhàn buông một câu: "Vu là chưng, bò ngang lưng, đinh là đứa, đứa nào đứa này".

Về câu đối của viên quan tiền nọ, chủ ý của ông này xuất một vế đối theo lối chiết tự chữ Hán. Chữ tự tất cả hai bộ phận trên như dòng giằng xay, dưới là chữ tử. Để nguyên tự tức là chữ, bỏ giằng trên sót lại chữ tử nghĩa là nhỏ và gắn luôn với vế nôm tiếp kia thành một thắc mắc nửa chữ nửa nôm. Câu hỏi cũng gồm sắc thái của người trên hỏi kẻ dưới.

Thấy kẻ địch ra vế đối như vậy, Trạng nhân từ cũng đối lại bằng cách chiết tự phối hợp với một trong những phần nôm, chữ vu là chưng có hai nét ngang cùng một nét móc, quăng quật nét ngang ở bên dưới thành chữ đinh tức là đứa, đi cùng với với làm sao đứa này là 1 trong vế đối ý khôn cùng chỉnh và có phần xấc xược xược. Dìm câu đối lại, viên quan không còn tỏ ra giận dữ mà trái lại, rất vui mắt vì thực sự đây chính là Trạng Nguyên Nguyễn Hiền.

Ông ta bèn xuống chiến mã truyền lại ý vua vời Trạng về kinh. Nhưng Trạng hiền khô không chịu, viện lẽ rằng, trước vua cho trạng hèn lễ buộc về, mà lại lần này vua mang đến vời Trạng lên lại cũng không duy trì đúng lễ. Viên quan chần chừ làm thế nào, đề nghị trần tình ngọn nguồn chuyện sứ giả nước ngoài đưa câu đố mà không ai giải được. Trạng hiền nghe biết chỉ cười, quay trở lại với đám trẻ em chăn trâu. đợi cho viên quan lên con ngữa đi một đoạn, ông mới xui đám trẻ cùng hát:

Tích tịch tang, tích lịch tang!/ Bắt nhỏ kiến càng buộc chỉ ngang lưng/ bên thì lấy giấy nhưng mà bưng/ bên thì trét mỡ kiến mừng kiến sang/ Tích tịch tang, tích lịch tang!

Viên quan tiền nghe nhẩm trực thuộc lời ấy, biết Trạng sẽ chỉ phương pháp giải đó, mừng húm ra về. Ngay sau khoản thời gian đối đáp được sứ thần Trung Hoa, Vua trằn Thái Tông chỉ thị cho quân lính ước ao mũ mão Trạng Nguyên về tận quê của Nguyễn hiền đức mời ông ra góp nước.

Về đến triều đình, sứ thần bên Nguyên Đô Sử vẫn còn đấy ở lại đây. Thấy vị Trạng Nguyên Đại Việt còn ít tuổi, tỏ rõ sự coi thường. Hắn ta ra vế đố: Lưỡng Nhật bình đầu Nhật/ Tứ tô điên đảo Sơn; Nhị vương tranh duy nhất quốc/ Tứ khẩu tung hoành gian.

Hiền đứng mà vấn đáp ngay rằng: "Đó là chữ điền vậy". Sứ Bắc thán phục, nhân từ liền được vua trao cho chức Công bộ Thượng thư. Cùng ít thọ sau triều đình phương Bắc lại nhờ cất hộ thông điệp với 2 chữ "Thanh thủy". Vua chưa hiều thông điệp hy vọng nói gì. Hiền giải thích ngay rằng: "Tháng 12 xuất quân". Thời bấy giờ đồng hồ Bắc triều mong cầu viện biên giới, lợi dụng những hào trưởng địa phương để dễ dàng bề đối phó Vua tôi bên Trần. Nghe vậy, Vua è Thái Tông bèn cử binh hùng tướng tốt dẹp bè đảng tay sai. Vào tháng 12, giặc Nguyên lui vị kế hoạch không thành.

Những năm làm quan trong triều, Nguyễn Hiền có nhiều kế sách hay để phò vua góp nước. Năm Ất Hợi, nước ta lại bị giặc Chiêm Thành xâm lược, nhà vua hết sức lo bèn giao đến trạng nguyên Nguyễn Hiền đánh giặc giữ nước.

Chỉ không nhiều lâu sau, quân giặc thất bại, Trạng nhân hậu thu quân về Vũ Minh tô mở tiệc khao quân và tâu lên vua. Nhà vua vô cùng vui tươi và phong mang lại ông Trạng chức "Đệ tốt nhất hiển quý quan". Về nông nghiệp, ông cho đắp đê quai vạc sông Hồng, cải cách và phát triển sản xuất mùa màng thắng lợi. Về quân sự, ông mang lại mở mang võ con đường để rèn quân luyện sĩ.

Ngày 14 mon 8 năm Bính Tý, Trạng nguyên Nguyễn nhân hậu lâm bệnh nặng và qua đời, lâu 21 tuổi. đơn vị vua thương nhớ tiếc truy phong ông là "Đại vương thành hoàng" cùng tôn làm cho thần ngơi nghỉ 32 nơi, trong đó có đình Lại Đà nghỉ ngơi xã Đông Hội - thị trấn Đông Anh, Hà Nội.

Hiện nay, tại đền thờ Trạng Nguyên Nguyễn hiền ở quê nhà ông, thôn Dương A (Nam Thắng, phái nam Trực, nam giới Định) còn giữ được rất nhiều bài vị, nhan sắc phong, câu đối, đại tự, đặc biệt quan trọng bảo tồn được cuốn Ngọc phả nói về sự nghiệp của ông, trong đó có câu ca tụng tài năng của Nguyễn hiền như sau:

"Thập nhị tuế khôi khai lưỡng quốc, Vạn niên thiên tuế lập tam tài". Lâm thời dịch là: "Mười nhì tuổi khai khoa hai nước, ngàn năm ghi mãi chữ tam tài". Yêu quý và cảm phục kĩ năng của ông, thị xã Thượng Hiền đổi tên thành huyện Thượng Nguyên nhằm tránh phạm húy tên ông.