Bạn đang xem: Thái bình có những di tích lịch sử gì
Chùa Phúc Minh thôn Hiệp Hòa - Vũ Thư. Ảnh: Phi Thành
Đình thờ nhị vị tướng quân từ thời Hùng vương. Đền thờ nữ tướng Đỗ Thị Quế Hoa, một trong những thuộc tướng của nhị Bà Trưng, hưởng ứng cuộc khởi nghĩa của nhì Bà chống quân Đông Hán năm 40- 42. Đi ngược triền đê về phía Bắc khoảng 2 km gồm đền Mỹ Lộc, đền Mỹ Bổng (xã Việt Hùng), nơi thờ tướng quân Triệu Công Tằng, Long Nương phu nhân (tức ả Rồng) và tỳ tướng Trần Thị Nguyệt cũng là những thuộc tướng của nhì Bà Trưng, khởi nghĩa thuộc với Đỗ Thị Quế Hoa.
Tiếp tục đi ngược triền đê về phía Bắc, qua Việt Hùng đến 2 làng mạc Xuân Hoà, Hiệp Hoà bao gồm miếu hai Thôn thờ vua Tiền Lý nam Đế và Hoàng hậu Đỗ Thị Khương. Tại làng mạc An Để (Hiệp Hoà) xây riêng rẽ một đền thờ vua, ghi dấu tích khi Người đặt chân về làng. Nơi đây là trung trung khu cụm cứ điểm, đóng đại bản doanh của Lý túng thiếu khi Người khởi nghĩa chống quân xâm lược bên Lương năm 541- 542. Vào đền An Để (Man Để) còn lưu đôi câu đối:
Đế vương tự hữu chân, tĩnh đoạn Lương, Trần gớm bách chiến
Tài đức cao xuất loại, tộ khai Hồng Lạc vạn niên xuân
(Đế vương tự có thật, dẹp loạn Lương, Trần trăm trận đánh; Đức tài cao xuất chúng, mở nền Hồng Lạc vạn năm xuân).
Qua miếu nhị Thôn với đền An Để, thẳng đường 223 xuôi hướng Đông- phái mạnh về tuy vậy Lãng, đến bổ tư chợ Lạng (cũ), rẽ phải khoảng gần 1km là khu di tích LSVH cấp Quốc gia: Đền Thượng và miếu Phúc Thắng. Đền Thượng thờ Đạt ma Thượng sư Hoàng Giang tông phái - Đỗ Đô công đại vương (1042 11..?), Ngài được nhì triều vua Lý (Thánh Tông, Nhân Tông) suy tôn làm cho Thượng phụ.
Đền Thượng còn là hành cung của vua Lý Thánh Tông (1054-1072) lúc vua đi tuần du vùng này. Từ đền Thượng đi ngược lại qua vấp ngã tư trung trọng tâm xã về phía Đông Bắc, phương pháp ngã tư khoảng 200m có khu vực lăng mộ tiến sỹ Doãn Khuê, một quan đốc học, một sỹ phu chống pháp cuối thế kỷ 19 cùng từ đường thờ Binh bộ Thượng thư - An Tây mưu lược tướng Doãn Uẩn (là anh thúc bá với tiến sỹ Doãn Khuê), gồm công đánh quân Chân Lạp và tiễu phỉ, ổn định biên giới phía tây-nam của nước ta thời Minh Mạng cùng Thiệu Trị.
Qua vấp ngã tư cầu Thẫm xuôi đường 220 về xã song An là khu di tích lịch sử LSVH Sáo Đền, nơi thờ quang đãng Thục Hoàng thái hậu Ngô Thị Ngọc Giao (mẹ đẻ vua Lê Thánh Tông), Quốc thái phu nhân Đinh Thị Ngọc Kế (tổ ngoại của vua Lê Thánh Tông). Nơi đây còn tồn tại từ đường Tam Quốc công, nơi thờ ba đồng đội họ Đinh là Đinh Lễ, Đinh Liệt, Đinh Bồ, là cha vị đại tướng quân Bình Ngô khai quốc công thần triều Lê, gồm công cùng Thái tổ Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa chống quân Minh cùng bảo vệ vương triều Lê sơ thế kỷ 15.
Qua tuy vậy An xuôi xuống một đoạn tới xã Hoàng Xá, làng Nguyên Xá bao gồm từ đường thờ thủ lĩnh nghĩa quân nông dân Hoàng Công Chất chống ách áp bức của chúa Trịnh (1739 1769), hoạt động ở vùng trấn Sơn nam Hạ (Thái Bình, phái nam Định ngày nay), sau đó rút quân lên xây dựng căn cứ tại Mường Thanh, Điện Biên, hoạt động ở vùng Điện Biên, Sơn La, Hưng Hoá, Hoà Bình. Dân Tây Bắc yêu thương mến gọi ông là Chúa Hoàng.
Từ thành phố thái bình thẳng đường 223 qua cầu Cọi , qua Vũ Vinh rẽ vào thôn Vân Môn xóm Vũ Vân, ở đây gồm từ đường họ Đào “Nhất gia hiển thánh” thờ hai thân phụ con Tham Nghị Thái Bộc Tự Khanh Đào Văn thiết yếu và bé là Mậu Lâm Lang Đào Hùng Nghị tất cả công giúp vua Lê dẹp nghịch đảng Nghịch Cẩn ở Giao Thuỷ và bọn hải phỉ ở vùng Vũ Tiên, Thư Trì, Chân Định và Giao Thuỷ từ năm 1740 -1745. Từ đường còn lưu giữ được nhì đạo sắc phong của vua Khải Định truy hỏi phong nhị ông là Tôn Thần.
Duy Nhất còn có chùa keo dán (Thần quang quẻ tự) nổi tiếng, tất cả từ năm 1061 đời Lý Thánh Tông, vày Quốc sư không Lộ xây dựng với trụ trì. Sau trận lụt lớn năm Tân Hợi 1611, miếu bị nước cuốn trôi, miếu hiện nay là ngôi miếu được xây dựng lại năm 1630 1632, là ngôi miếu cổ lớn nhất miền Bắc hiện nay. Miếu Keo còn là một một kiệt tác, một bảo tàng kiến trúc, điêu khắc mỹ thuật thời Lê. Đặc biệt chùa bao gồm gác chuông 3 tầng cao 11,1m, xây dựng theo kiểu phương đình, chồng diêm cổ các, là gác chuông bao gồm lối kiến trúc nghệ thuật độc nhất vô nhị trong cả nước.
Lướt qua một số địa danh, di tích lịch sử tiêu biểu trên đây cũng tất cả thể khẳng định: Vũ Thư là vùng đất nhiều truyền thống văn hóa - lịch sử trong suốt bề dày hơn 4000 năm dựng nước với giữ nước của dân tộc. đẩy mạnh truyền thống ấy, người Vũ Thư ngày nay đang thuộc nhân dân thái bình và cả nước, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng nông buôn bản mới, xây dựng một xã hội dân chủ, văn minh, đồng thời, xây dựng nền văn hoá mới Việt phái mạnh tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
nhìn trong suốt chiều dài lịch sử, dân cư Thái Bình phải tiếp tục chống chọi với thiên tai, địch họa. Yếu tố hoàn cảnh ấy đóng góp thêm phần hình thành, un đúc nên truyền thống cuội nguồn bất khuất, cần cù, thông minh, sáng tạo của tín đồ dân tỉnh thái bình trong chiến đấu, lao động, sản xuất. Truyền thống lịch sử hiếu học, đỗ đạt khoa bảng cũng chính là nét rất nổi bật trong văn hóa Thái Bình. Chủ yếu những yếu tố đó đã tạo cho Thái Bình có một kho báu di sản văn hóa vô cùng phong phú, phong phú và đa dạng và giá chỉ trị.
Chùa Keo, buôn bản Duy Nhất, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình.
Một trong những thành tố trong kho báu di sản văn hóa đó là những di tích lịch sử văn hóa, những bằng chứng xác thực, cụ thể về đặc điểm lịch sử, văn hóa của một dân tộc. Ở đó chứa đựng tất cả những gì thuộc về truyền thống tốt đẹp, kỹ năng, kỹ xảo cùng trí tuệ của nhỏ người. Những di tích lịch sử văn hóa chính là những thông điệp của quá khứ được thế hệ trước trao truyền mang đến thế hệ sau, ở đó người ta đã cảm nhận được thừa khứ, cùng từ đó tìm đến với truyền thống lịch sử, những giá chỉ trị đạo đức, thẩm mỹ, tín ngưỡng, vai trung phong linh. Bên trên cơ sở truyền thống lịch sử, các thế hệ đi sau tiếp nối và sáng tạo những giá trị văn hóa mới.
Tính đến năm 2015, toàn tỉnh tỉnh thái bình có tổng số 2.539 di tích, đã và chưa được xếp hạng, vào đó, đậm đặc nhất là ở những huyện: Hưng Hà (667 di tích), Thái Thụy (447 di tích), Quỳnh Phụ (351 di tích), Vũ Thư (298 di tích),... Thống kê mang lại thấy, tỉnh thái bình là tỉnh có số lượng di tích lịch sử khá lớn nhưng mật độ di tích lịch sử phân bố ở những huyện không đồng đều. Di tích lịch sử tập trung dày đặc ở cha huyện là Hưng Hà, Thái Thụy cùng Quỳnh Phụ với 1.495 di tích (chiếm trên 50% tổng số di tích toàn tỉnh). Trong những khi đó, thành phố thái bình chỉ bao gồm 85 di tích.
Tỉnh có 2 di tích lịch sử được xếp hạng cấp Quốc gia đặc biệt, là di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật chùa Keo (huyện Vũ Thư) và di tích lịch sử khu vực lăng mộ cùng đền thờ những vị vua triều Trần (Hưng Hà). 151 di tích lịch sử được xếp hạng cấp quốc gia, vào đó chủ yếu là những di tích thuộc loại hình kiến trúc nghệ thuật, tập trung nhiều nhất ở các huyện Hưng Hà (29 di tích), Thái Thụy (29 di tích) với huyện Đông Hưng (23 di tích). Nghiên cứu kết quả xếp hạng di tích lịch sử cho thấy thái bình có nhiều di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật vào thời Lê, sau đó được trùng tu và xây dựng lại vào thời Nguyễn. Bởi vì vậy,trong quyết định xếp hạng, những di tích này được xác định có niên đại vào thời Lê – Nguyễn. Đó là những dự án công trình kiến trúc nghệ thuật có giá trị tiêu biểu, cần được thân thương trong quy trình bảo tồn cùng phát huy giá chỉ trị của các di tích cấp quốc gia.
Thái Bình hiện bao gồm 595 di tích lịch sử đã được xếp hạng cấp tỉnh, trong đó, huyện Hưng Hà bao gồm 109 di tích, Đông Hưng gồm 91 di tích, Quỳnh Phụ gồm 92 di tích, Thái Thụy có 88 di tích, Tiền Hải có 68 di tích, Kiến Xương có 57 di tích, Vũ Thư bao gồm 62 di tích và thành phố thái bình có 28 di tích.
Xem thêm: Tư Vấn Mở Phòng Gym Cần Bao Nhiêu Tiền? 7 Loại Chi Phí Mà Bạn Cần Tính Đến
Theo tư liệu thống kê của Ban Quản lý di tích tỉnh Thái Bình, hiện nay, toàn tỉnh còn 1.791 di tích lịch sử chưa được xếp hạng. Vào số đó bao gồm nhiều di tích ở những loại hình khác biệt như: Đình, chùa, đền, miếu, cổng làng, lăng mộ, nhà thờ họ, đơn vị thờ công giáo, văn chỉ. Đa số những di tích lịch sử này đều mới được tu sửa hoặc khởi dựng vào cuối thời Nguyễn. Trong thời gian tới,cơ quan tiền quản lý di tích lịch sử sẽ tiến hành khảo cạnh bên lập hồ sơ khoa học mang đến từng di tích lịch sử này, xác định giá chỉ trị của từng di tích lịch sử để đề nghị bên nước cùng tỉnh tỉnh thái bình xếp hạng, tạo cơ sở pháp luật trong việc bảo vệ, bảo tồn và phát huy những giá trị của di tích. Bên cạnh đó, căn cứ vào số lượng những di tích đã được xếp hạng, cơ quan quản lý di tích đồng thời lập quy hoạch tổng thể hệ thống di tích trên địa bàn tỉnh thái bình theo tinh thần của Nghị định 70/NĐ-CP năm 2012. Đây sẽ là cơ sở cho các kế hoạch, dự án bảo quản, tu bổ phục hồi từng di tích, nhằm đáp ứng mục tiêu phân phát triển bền vững các di sản văn hóa của tỉnh, phục vụ tốt mục tiêu chiến lược vạc triển khiếp tế, văn hóa, làng mạc hội, góp phần nâng cấp đời sống văn hóa mang đến cộng đồng cư dân địa phương với khách thăm quan du lịch.
Ở góc độ phân loại loại hình, tỉnh thái bình có tía loại hình di tích lịch sử cơ bản là di tích lịch sử, di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật và di tích khảo cổ cùng loại hình như thế nào cũng bao gồm những công trình xây dựng rất giàu giá bán trị về lịch sử với văn hóa. Có thể kể đến những di tích khảo cổ thuộc vùng đất Ngự Thiên xưa, nay là huyện Hưng Hà, nơi gồm hành cung Ngự Thiên được xây dựng từ thế kỷ XII, di chỉ của nghề đúc đồng An Lộng (xã Quỳnh Xá, Quỳnh Phụ), di chỉ của thành Kỳ Bố Hải Khẩu (thành phố Thái Bình, thời kỳ Trần Lãm, TK X), lăng Trần Thủ Độ (xã Liên Hiệp, Hưng Hà), lăng Thái Bảo, tướng triều Trần, Đỗ Tử Bình (xã Hồng Việt, Vũ Thư), lăng mộ An Hạ Vương cùng phu nhân (xã Đông Quang, Đông Hưng), lăng Phạm Huy Đĩnh (xã Chương Dương, Đông Hưng). Đặc biệt, quần thể phế tích của công ty Trần thuộc địa phận buôn bản Tiến Đức (Hưng Hà)có quy mô rất rộng, tập trung chủ yếu ở buôn bản Tam Đường. Đây là khu vực lăng tẩm của bên Trần cùng hành cung Long Hưng dưới triều Trần. Một số di tích lịch sử nổi bật như khu vực lưu niệm đồng chí Nguyễn Đức Cảnh tại quê hương Thái Thụy, di tích lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại làng Tân Hòa (Vũ Thư), di tích lịch sử Cơ sở in của Xứ ủy Bắc Kỳ năm 1930 ở xã Đình Phùng,… Những di tích lịch sử này đang đẩy mạnh vai trò tích cực trong công tác làm việc giáo dục truyền thống cho các thế hệ.
Loại hình di tích kiến trúc nghệ thuật chiếm số lượng nhiều nhất vào hệ thống di tích lịch sử lịch sử văn hóa ở thái bình với 770 ngôi chùa, 666 đình làng, 343 đền, 332 miếu phủ, 295 từ đường cùng phần còn lại là những Văn chỉ, công ty thờ Công giáo, công trình xây dựng kiến trúc dân gian khác... Đây là loại hình di tích thu hút đông đảo nhất sự thân mật thăm viếng của không chỉ cư dân địa phương bên cạnh đó của du khách thập phương, đặc biệt vào những kỳ lễ hội.
Không thể không nhắc đến chùa Keo (Thần quang quẻ Tự), tọa lạc tại xóm Duy Nhất, huyện Vũ Thư, được xếp hạng cấp Quốc gia đặc biệt năm 2012. Chùa là một trong 10 kiến trúc cổ tiêu biểu và là một trong bố ngôi chùa tiêu biểu của Việt Nam. Diện tích khu miếu hiện ni còn khoảng 38.000m2 (dài 300m, rộng 125m), quan lại nhiều lần trùng tu, hiện vẫn còn tấm bia đá rất lớn, gồm khắc năm chủ yếu Hòa thứ 10 (1689). Chùa hiện có 17 tòa với 128 gian. Một điều hơi độc đáo, chùa bao gồm gác chuông 3 tầng cao 12m, được làm trọn vẹn bằng gỗ lim. Bên trong chùa cón lại hàng trăm mảng chạm khắc rất độc đáo, có giá trị nghệ thuật cao.
Đình An Cố (xã Thụy An, huyện Thái Thụy) được xây dựng vào thời Lê với 2 tòa, 10 gian, bài bản kiến trúc rất hoành tráng. Tòa tiền tế có 7 gian, rộng 250m2, sức chứa tới hàng nghìn người; tòa hậu cung rộng 3 gian, còn lưu giữ rất nhiều mảng chạm khắc mang tính chất nghệ thuật cao. Trong các mạng chạm khắc bao gồm tới sản phẩm trăm nhỏ rồng, nhỏ hổ cùng vô số linh vật khác. Có mảng chạm khắc về khung cảnh lao động sản xuất rất sinh động. Đây là một kiến trúc nghệ thuật đình tiêu biểu nhất ở tỉnh thái bình (5).
Toàn cảnh ngôi đình đá thôn Vược, buôn bản An Hiệp, huyện Quỳnh Phụ.
Hệ thống xà, cột vào đình làmbằng đá.
Đình Đá (xã An Hiệp, huyện Quỳnh Phụ) với diện tích 200m2, 2 tòa, 10 gian, được xây dựng trọn vẹn bằng đá. Đình có 5 vị kèo cầu, 20 cột, 14 đầu dư, hệ thống xà liên kết. Những cột hiên bằng đá xẻ vuông (32x32cm), cao 2,65m. Các cột mẫu tròn bằng đá, đường kính 50cm, đứng trên tảng đá thắt cổ bồng cao 50cm; bên trên thân cột chạm rồng leo, đầu rồng nối với các đầu dư, được biện pháp điệu ngậm hạc. Các vì kèo là những tảng đá lớn, kết cấu hình tam giác chạm trổ họa tiết hổ phù, mây cuộn, phượng hàm thư, văn triện kỷ hà. Các xà thượng, xà hạ liên kết với các vì kèo, cột bằng những mộng thắt. Liên kết cột và những chân tảng bằng các ngõng đá. Đặc biệt là cửa võng nối với hậu cung thuộc gian chính tẩm cũng bằng đá cùng là một tác phẩm điêu khắc tuyệt tác với họa tiết tứ quý, tứ linh sống động như bức tranh vẽ bên trên giấy.
Đền Đồng Bằng (xã An Lễ, huyện Quỳnh Phụ) là một ngôi đền có quy mô kiến trúc lớn nhất Thái Bình, được xây dựng bên trên diện tích 6.000m2 với 13 tòa, 66 gian, tất cả hàng trăm mảng chặm khắc nghệ thuật. Các bức cuốn thư, đai tự, cửa võng được chạm khắc rất sinh động cùng được sơn son, thếp vàng.
Cảnh bên ngoài đền Tiên La .
Đền Tiên La thờ bát Nạn Đông Nhung Đại tướng quân Vũ Thị Thục.
Đền Tiên La (xã Đoan Hùng, huyện Hưng Hà) tọa lạc trên khu vực đất rộng 400m2. Ngôi đền có quy mô lớn, đẹp lộng lẫy về cả thế cùng vóc dáng, bao gồm nhiều dự án công trình như hệ thống cổng đền, tòa tiền tế, tòa trung tế (cột kèo bằng đá) tòa thượng điện cùng tòa hậu cung. Tòa điện, bái đường của đền được kiến trúc bằng vật liệu gỗ tứ thiết. Nội thất được chạm trổ lao động với những nội dung bao gồm tính kinh điển như Long, ly, quy, phượng đan xen với thông, cúc, trúc, mai, theo phong thái kiến trúc thời Nguyễn.
Đền Đồng Xâm (xã Hồng Thái, Kiến Xương) là một quần thể kiến trúc gồm 12 công trình lớn nhỏ với 40 gian được xây dựng trên diện tích khoảng 1.000m2. Đền có nhiều mảng chạm khắc nghệ thuật tinh xảo, điều khác biệt là bức hoành mã trước cửa đền hết sức hùng hổ và sinh động.
Miếu nhị Thôn (xã Hiệp Hòa, huyện Vũ Thư) thờ bà Đỗ Thị Khương là vợ của Lý Bí. Miếu được đại tu vào năm 1680là một trong các công trình kiến trúc nghệ thuật tiêu biểu nhất ở Thái Bình. Miếu gồm 3 tòa, 11 gian. Trước sân xây cuốn thư cổ, cổng hoành mã. Hiện phía trước của nhì tòa đều đánh bạo kép, ngưỡng kép, chấn phong thượng hạ, những mảng cánh con kê hồi hiên chạm lõng 3 tầng rồng lửa. Tường sau, hồi tả, hồi hữu đều đắp đố lụa bằng gỗ lim. Các đồ tế khí đời Lê, những cổ đi khám rất lớn, những cỗ ngai rồng đồ sộ chạm lõng 5 tầng đủ các đề tài trúc long, long cuốn, long ổ… Tất cả đều sơn son, thếp vàng. Đặc biệt, miếu còn lưu giữ bức tranh cổ được vẽ vào nửa cuối thế kỷ XVII, cao 1,6m, rộng 2,2m, miêu tả vua Tiền Lý phái nam Đế và Hoàng hậu một phương pháp sinh động.
Thực trạng của các di tích ở tỉnh thái bình có thể phân phân thành các nhóm. Nhóm một là những di tích còn tốt. Hầu hết các di tích còn tốt đều là những di tích có niên đại muộn, chủ yếu vào thời Nguyễn với trên thực tế tình trạng của các di tích này đều nằm trong chế độ bảo quản, chưa phải áp dụng kỹ thuật tu bổ, cầm thế. Những di tích lịch sử thuộc nhóm này về cơ bản giữ nguyên được những yếu tố gốc từ lúc xây dựng mang đến tới nay. Cá biệt có một vài di tích đã xuất hiện sự xâm hại của rêu, nấm mốc, mối mọt… bởi vậy, bên trên thực tế, loại di tích lịch sử thuộc team một chỉ cần áp dụng những chế độ bảo quản thường xuyên như chống mối, chống mọt, diệt rêu và nấm mốc…. Team hai gồm những di tích đã bao gồm hiện tượng xuống cấp, đã được lập dự án tu bổ, tôn tạo giai đoạn 2010 – 2015. Nhóm tía gồm những di tích xuống cấp trầm trọng hoặc trong tình trạng là phế tích. Đây là những di tích cần được ưu tiên về kinh phí đầu tư để tu bổ, chống xuống cấp khẩn cấp nhằm tránh nguy cơ bị mất vĩnh viễn trước tác động xấu của những yếu tố khách quan.
Việc nghiên cứu giá chỉ trị của hệ thống di tích lịch sử văn hóa của tỉnh tỉnh thái bình đồng thời đánh giá bán tốt thực trạng cùng tình trạng kỹ thuật tại những di tích sẽ góp phần giúp công tác làm việc quản lý di tích lịch sử văn hóa đạt hiệu quả hơn. Từ đó, thực hiện tốt công tác bảo tồn với phát huy giá bán trị của hệ thống di tích lịch sử lịch sử văn hóa ở địa phương, phục vụ cho sự phân phát triển tởm tế, văn hóa, xóm hội.
