 |
| Chu Văn An (1292-1370) là “vạn cầm sư biểu” - thầy muôn thuở của giáo dục Việt Nam. Ông quê thị xã Thanh Đàm (Hà Nội ngày nay). Dù đỗ đạt cao, Chu Văn An phủ nhận làm quan, về công ty mở trường dạy học. Với ông, “giáo dục là quốc sách hàng đầu” như khi vấn đáp vua è cổ Minh Tông: “Thần hiểu sách, không thấy nước làm sao không quan tâm sự học tập mà hoàn toàn có thể tiến lên được. Xin bệ hạ cho thần được về bên mở trường dạy học, đóng góp phần bồi vấp ngã sự học của nước nhà”. Lúc vua trằn Dụ Tông đê mê chơi, vứt bê chính sự, dưng sớ góp ý không tồn tại kết quả, ông đã treo áo nón ở cửa Huyền Môn nhằm về quê quy ẩn. Đánh giá chỉ về Chu Văn An, bốn đồ è Nguyên Đán từng dấn xét: “Nhờ có ông cơ mà bể học xoay làn sóng, phong tục quay trở về thuần hậu”. Bạn đang xem: Những người thầy vĩ đại trong lịch sử việt nam |
 |
| Nguyễn Phi Khanh (?-1428) quê thị xã Chí Linh, tỉnh thành phố hải dương ngày nay. Xuất thân là học tập trò nghèo, nhờ vào học giỏi, ông biến hóa đại thần công ty Trần. Nguyễn Phi Khanh được hậu thế xem là nhà cải tân giáo dục béo của hai triều Trần và Hồ. Sau thời điểm nhà hồ nước bị giặc Minh vượt mặt năm 1407, ông bị bắt về Trung Quốc. Con trai ông là phố nguyễn trãi theo hầu thân phụ đến ải nam giới Quan. Nguyễn Phi Khanh nói với phố nguyễn trãi rằng: “Con là người có học, gồm tài, nên quay về tìm phương pháp rửa nhục mang đến đất nước, trả thù mang đến cha, như thế mới là báo hiếu, đâu phải cứ theo thút thít là báo hiếu”. Từ câu nói của cha, đường nguyễn trãi quay về, vào Thanh Hóa góp Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa, tiến công đuổi quân Minh xâm lược, báo được thù nhà, trả nợ nước. |
 |
| Nguyễn Trực (1417-1474) đỗ trạng nguyên năm 1442 dưới thời vua Lê Thái Tông. Ông phát triển thành trạng nguyên đầu tiên ở trong nhà Hậu Lê, người thứ nhất được dựng bia ở quốc tử giám - Quốc Tử Giám. Tài năng liệu chép rằng sau này, khi đi sứ Trung Quốc, gặp gỡ kỳ thi trong phòng Minh, ông tham gia và đỗ trạng nguyên. Dưới thời Lê, ông từng giữ chức tế tửu (hiệu trưởng) của trường Quốc Tử Giám. Dù có tác dụng quan dưới triều vua Lê Nhân Tông giỏi Lê Thánh Tông, Nguyễn Trực luôn là bậc đại thần được triều đình yêu quý. |
 |
| Thân Nhân Trung (1419-1499) là người dân tộc bản địa Tày, quê ở thị trấn Việt Yên, tỉnh giấc Bắc Giang. Gia đình ông có truyền thống lâu đời khoa bảng, các đời đỗ tiến sĩ. Sau khoản thời gian đỗ đại khoa năm 1469, Thân Nhân Trung ra có tác dụng quan dưới thời vua Lê Thánh Tông, trải trải qua nhiều chức vụ không giống nhau, trong đó có thời hạn ông được chỉ định làm tế tửu trường Quốc Tử Giám, được giao soạn bài xích văn bia mang lại bia tiến sĩ đầu tiên khoa Nhâm Tuất (1442). Lúc viết về mục đích các khoa thi nho học, Thân Nhân Trung nêu bật được tầm đặc biệt quan trọng của giáo dục nhân tài so với việc hưng vượng của khu đất nước: "Hiền tài là nguyên khí của quốc gia, nguyên khí thịnh thì cầm cố nước táo bạo mà hưng thịnh, nguyên khí suy thì vắt nước yếu nhưng thấp hèn. Chính vì thế các bậc đế vương vãi thánh minh không lẽ nào không coi việc giáo dục nhân tài, kén chọn kẻ sĩ, vun trồng nguyên khí quốc gia làm công việc cần thiết...". |
 |
| Cuộc đời tiến sĩ, cô giáo Lương Đắc Bằng gắn sát những giai thoại về con người chính trực, học tập vấn uyên thâm, thông thuộc lý số, có công dạy dỗ Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm. Trong "Trị bình thập sách" của mình, bảng nhãn Lương Đắc bằng đã khẳng định: Cấm hối hận lộ để trừ thói tham ô, đó là một trong những đạo lý lớn nhất của phép trị nước. Dưới thời Lê Uy Mục hung bạo, ông trực tiếp thắn ra hịch bội nghịch đối. |
 |
| Khi chúa Nguyễn Hoàng cho người đến xin ý kiến, Nguyễn Bỉnh Khiêm nói: “Hoành Sơn tốt nhất đái, vạn đại dung thân” - một dãy Hoành Sơn rất có thể dung thân muôn đời. Lời nói của Trạng Trình giúp Nguyễn Hoàng mở đầu cho triều đại kéo dãn dài hàng chũm kỷ, đó được coi là dòng họ Nguyễn làm việc Đàng Trong. Khi chúa Trịnh ý muốn truất căn nhà Lê, Nguyễn Bỉnh Khiêm khuyên nhủ họ không nên mà hãy cố sức phò vua để dân chúng tránh chuyện binh đao, cơ thứ chúa Trịnh luôn bền vững, với câu nói: “Giữ chùa thờ phật thì ăn uống quả oản”. Khi đơn vị Mạc suy yếu, ông lại khuyên nên lui lên rất cao Bằng, nhờ đó cơ đồ kéo dãn được thêm 60 năm nữa. |
 |
| Bảng nhãn Lê Quý Đôn (1726-1784) từng có những lúc mở trường tứ để dạy dỗ học. Vào Dịch tởm phu thuyết, ông nhà trương học nhằm hành, học đề xuất trở thành phương tiện giúp fan ta tất cả năng lực tạo ra sự công ích mang đến xã hội. Ông đặt câu hỏi: “Mồm đọc, bụng nghĩ về trái nhau, sự biết với sự làm không giống nhau, sự nghiệp danh tích không tồn tại gì là đáng kể, học mang đến nhiều cũng có làm gì”. Bàn về cách thức học tập, Lê Quý Đôn đã gửi ra một vài lời khuyên cụ thể cho học viên và sĩ phu tập luyện nết tốt trong khi học. Ông khuyên: “Dù dở hơi dốt mang đến đâu, cũng bắt buộc kính giấy, tiếc nuối chữ; cho dù keo không sạch đến đâu cũng tìm cài đặt sách vở”. Ông nhận định rằng biết học thì cần thiết biện lẽ thiếu thốn thì giờ. Thuộc Phan Huy Chú, ông được tôn vinh là nhà bác học của vn thời phong kiến, “túi khôn của thời đại”. |
 |
| Có tới 2 học trò xưng nhà vua và một fan xưng vương, võ sư Trương Văn Hiến là trường thích hợp “độc duy nhất vô nhị” sống Việt Nam. Vào 3 học tập trò của thầy Trương Văn Hiến, nổi tiếng nhất chính là vua quang quẻ Trung - Nguyễn Huệ. Thầy Trương Văn Hiến dạy cả văn lẫn võ. Cùng với ông, văn võ yêu cầu ngang nhau. Khi nhận học trò, giáo viên này hầu hết kén lựa môn sinh theo nhị tiêu chuẩn: tư chất với đức tính. Tư chất phải thông minh, hiếu học, đức tính đề nghị kiên trì và nhân ái. Học trò các huyện, tỉnh giấc khác đều phải sở hữu người cho xin học. Văn thì chăm binh thư vật trận, võ học đủ thập chén bát ban. Thầy Trương Văn Hiến từng nói với môn sinh: “Có võ mà không tồn tại văn thì thường hay cường bạo. Tất cả văn mà không có võ hay nhu nhược. Văn võ phải nương nhau thì đạo làm fan mới giữ lại được vững”. Học trò của thầy sau này phần đông trở thành tướng lĩnh ở trong phòng Tây Sơn. |
 |
| La đánh phu tử Nguyễn Thiếp (1723-1804) là danh sĩ, bên giáo tiến trình cuối cầm kỳ XVIII. Ông quê sinh hoạt Đức Thọ, Hà Tĩnh, được môn sinh tôn vinh “phu tử”. Năm 1791, vua quang Trung thành lập và hoạt động Viện Sùng bao gồm gần vị trí Nguyễn Thiếp nghỉ ngơi ẩn, mời ông làm cho viện trưởng với trọng trách biên dịch những sách tiếng hán sang chữ Nôm, tiến hành biện pháp cải cách giáo dục, huấn luyện nhân tài. Khi bàn về quan điểm giáo dục, ông nhận định rằng nên lấyTiểu họclàm gốc, tự đó mở rộng dạyTứ thư, Ngũ kinh, những bộ sử. "Việc giáo dục xuất sắc thì người xuất sắc nhiều, người giỏi nhiều thì triều cương chủ yếu và người đời trị". |
 |
| Nguyễn Đình Chiểu là đơn vị giáo yêu nước lừng danh trong cố kỉnh kỷ XIX. Khi nước ta bị thực dân Pháp xâm lược, Nguyễn Đình Chiểu dạy dỗ học và miệt mài chiến đấu bằng ngòi bút tinh tế của mình. Cùng với ông, cây viết cũng là vũ trang chiến đấu: "Chở bao nhiêu đạo thuyền ko khẳm / Đâm mấy thằng gian cây viết chẳng tà". |
