Học sinh lớp 7- trường THCS Đặng Dung tập làm thơ bốn chữ, năm chữ
Dạy học theo chương trình GDPT 2018 là dạy học theo định hướng phát triển năng lực, phẩm chất học sinh. Sách giáo khoa Ngữ văn 7- Bài 2 - Bộ sách Cánh Diều có bài học “Viết: Tập làm một bài thơ bốn chữ hoặc năm chữ”. Sau khi học bài, thực hành sôi nổi, các em học sinh lớp 7A trường THCS Đặng Dung đã sáng tác được nhiều bài thơ ngộ nghĩnh, đáng yêu, thể hiện những tình cảm trong sáng của tuổi học trò.
Các em đã biết chọn những từ ngữ gợi tả âm thanh, mùi vị, màu sắc, hình ảnh của sự vật, hiện tượng để thể hiện rõ nhất, chính xác nhất cảm xúc, ý tưởng của em:
***
“Đêm về khuya vắng vẻ
Gió theo nhau rì rào
Giữa bầu trời lặng lẽ
Lấp lánh kìa rừng sao
Đom đóm bay khắp trời
Mùi lúa vàng thơm ngọt
Cỏ non đương nẩy chồi
Chờ sương rơi từng giọt
Bầu trời mát trong xanh
Quạt mo bà phe phẩy
Bàn tay mẹ ngọt lành
Ru chúng con ngon giấc”
(Đêm ngọt - Kim Hằng)
***
Học sinh đã biết cảm nhận, rung động trước vẻ đẹp của thiên nhiên mùa xuân, cuộc sống và con người:
“Hoa đào thắm tươi cười
Như lòng em phơi phới
Gió thầm thì thầm thì
Gợi bao điều muốn nói
Làn mưa hỏi đất trời:
Có nghe mùa xuân tới?
Xuân về khắp nơi rồi
Đất trời cười đáp lại
Mưa xuân rơi tí tách
Rửa sạch những lo âu
Cánh đồng trông mướt mắt
Mong ước xanh dài lâu
Lòng người thêm ấm áp
Như nắng sớm mai hồng
Vườn hoa tươi khoe sắc
Tâm hồn ta bâng khuâng’
(Mưa xuân - Tuệ Lâm)
***
“Nắng xuân đương nở rộ
Dọi vào đóa hoa mai
Những sợi dang trải dài
Chiếu hồng lên khung cửa
...Nhà nhà sắm đồ mới
Đâu cũng sạch tinh tươm
Lòng cười vui phơi phới
Hân hoan chờ xuân ươm
(Xuân tới - Quỳnh Thương)
Các em biết yêu quý, trân trọng những nhân vật, sự việc cao đẹp, ý nghĩa trong cuộc sống. Các em đã biết dùng các biện pháp tu từ như nhân hoá, so sánh, ẩn dụ điệp từ, điệp ngữ, ... để tăng hiệu quả thể hiện của thơ.
***
“...Mẹ là chiếc chăn bông
Đông về con sưởi ấm
Mẹ là suối mênh mông
Hè về con hóng mát
Mẹ như là Bồ Tát
Chở che con mỗi ngày
Mẹ như là cô thầy
Dạt dào bao lời dạy”
(Tháng mười của mẹ - Hằng Nga)
Các em biết ngắt nhịp ở những vị trí phù hợp, đảm bảo thể hiện hiệu quả ý tưởng của tác giả:
“Trăng đêm nay sáng quá
Gió đu đưa nhẹ nhàng
Hàng cây cùng kẽ lá
Như chúng mình lang thang
Quả cầu xinh giữa trời
Cũng muốn thêm bè bạn
Cũng muốn gửi bao lời
Cùng cao xanh bát ngát
...
Dạo cùng sân cùng ngõ
Đêm rằm chơi cùng trăng
Nghe bà kể chuyện, hỏi:
Có Thỏ Ngọc hay chăng?
(Đêm rằm - Minh Lâm)
Học sinh biết lựa chọn sự vật, hiện tượng thiên nhiên gần gũi đem vào thơ và biết cách dùng từ ngữ kể chuyện, miêu tả sinh động:
“Mưa rơi từ trời
Từ trời rơi xuống
Mưa ướt đồng ruộng
Mưa ướt tóc mây
Mưa ướt vai gầy
Tràn qua tay mẹ
Mưa rơi mưa rơi
Đàn gà chạy tới
Chạy tới chạy lui
Vui quá là vui
Rúc vào bụi rậm
Chú mèo thấy vậy
Chạy ra chạy vào
Vấp phải bờ rào
Ướt mặt ướt mũi
Mưa rơi mưa rơi
Tí tách tí tách
Giọt giọt trong veo
Mưa gợi nhắc bà
Về thời thơ trẻ...”
(Mưa - Thanh Nhàn)
Trong không khí của ngày tựu trường, thơ cũng mang đến những niềm xao động, suy nghĩ khó tả, tuy không to lớn nhưng thật nhẹ nhàng, lắng sâu:
“Ngày đầu tiên tới lớp
Em phơi phới nụ cười
Gặp thầy gặp bạn mới
Ôi biết bao niềm vui
Ý đẹp từng trang vở
Gom nhặt kiến thức hay
Khôn lớn hơn từng ngày
Em quyết tâm tiến bộ”
(Ngày đầu tiên đến lớp - Ngọc Mai)
***
“...Những vì sao tỏa sáng
Những búp măng vươn lên
Từng bước nâng đỡ em
Trên bầu trời đen láy
Theo lời Bác Hồ dạy
Em học tốt mỗi ngày
Khăn quàng đỏ tung bay
Sân trường em bừng sáng”
(Ngày đầu tiên đi học - Phương Dung)
Những cảm xúc hồn nhiên, ngây thơ đó của các “thi sĩ nhí” lớp 7A đã góp phần không nhỏ cho thành công hoạt động trải nghiệm tập làm thơ bốn chữ năm chữ ở chương trình Ngữ văn THCS.
Thơ ca không chỉ là tấm lòng, là tình cảm mà ở đó còn yêu cầu sáng tạo về câu chữ, về tứ, về nghệ thuật. Những tác phẩm đầu tay này của các em có thể là chưa thật sự hay nhưng thông qua hoạt động trải nghiệm này, ngoài việc thực hành những kiến thức đã được học, các em học sinh lớp 7A trường THCS Đặng Dung thể hiện sự hào hứng với những tiết học Ngữ văn. Từ đó nuôi dưỡng tâm hồn với bao cảm xúc trong trẻo, nhân ái, hồn nhiên,… để có thể sáng tác thêm nhiều bài thơ ý nghĩa.
