Ngành nuôi trồng thủy sản ở Việt Nam đã và đang trở thành một trong những lĩnh vực nông nghiệp mũi nhọn, đóng góp đáng kể vào nền kinh tế quốc gia. Mặc dù phát triển mạnh là vậy nhưng nuôi trồng thủy sản ở nước ta hiện nay cũng đang phải đối mặt với vô vàn thách thức, đòi hỏi phải có hướng đi tương lai rõ ràng để cải thiện cả về lượng lẫn chất.
Đánh giá về ngành nuôi trồng thủy sản ở nước ta hiện nay
Ngành nuôi trồng thủy sản không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ thực phẩm của người dân mà còn tạo ra nguồn thu nhập cho hàng triệu hộ gia đình Việt. Theo số liệu từ Tổng cục Thủy sản, sản lượng nuôi trồng thủy sản trong năm 2023 đạt khoảng 4,2 triệu tấn, cho thấy sự phát triển mạnh mẽ và ổn định của ngành.
Không chỉ thị trường trong nước, sản lượng xuất khẩu và tiêu thụ tại thị trường nước ngoài cũng gia tăng mạnh mẽ. Các sản phẩm thủy sản chính như cá tra, tôm sú, tôm thẻ chân trắng, … được xuất khẩu sang nhiều thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản.
Những năm qua, nhà nước không ngừng tạo điều kiện thúc đẩy các hoạt động nuôi trồng thủy sản. Nhờ vậy, Việt Nam vinh dự trở thành quốc gia đứng vị trí thứ tư trên thế giới về sản lượng nuôi trồng thủy sản. Xét về sản lượng xuất khẩu thủy sản trên thị trường toàn cầu, Việt Nam chễm chệ vị trí thứ 3, chỉ đứng sau hai “gã khổng lồ” là Trung Quốc và Na Uy.
Những hoạt động nuôi trồng thủy sản nào đang được đẩy mạnh?
Trong những năm qua, Việt Nam đã trở thành một trong những quốc gia hàng đầu về nuôi trồng thủy sản trên thế giới. Những hoạt động nuôi trồng đang được đẩy mạnh ở nước ta có thể kể đến như:
Nuôi tôm sú
Tôm sú là một trong những sản phẩm chủ lực trong ngành nuôi tôm của Việt Nam. Với kích thước lớn và giá trị dinh dưỡng cao, tôm sú đang được nuôi rộng rãi ở các vùng ven biển như Bạc Liêu, Cà Mau, và Kiên Giang. Thay vì mô hình truyền thống, công nghệ nuôi tôm trong hệ thống nước tuần hoàn đang dần được ứng dụng rộng rãi.
Nuôi cá
Nhắc đến nuôi cá thì cá tra đang là một trong những mô hình nuôi trồng thủy sản ở nước ta hiện nay được đẩy mạnh. Đây là một trong những loại cá nổi tiếng nhất của Việt Nam, được nuôi nhiều ở Đồng bằng sông Cửu Long.
Ngoài cá tra, nhiều loại cá khác như cá rô phi, cá chép cũng đang được nuôi trồng phổ biến. Đồng thời, các mô hình nuôi cá trong ao và lồng bè cũng được phát triển, giúp tăng hiệu quả kinh tế cho người nông dân.
Nuôi nghêu
Nghêu là một trong những loại thủy sản có giá trị kinh tế cao, được nuôi chủ yếu tại các tỉnh ven biển miền Trung và miền Nam. Mô hình nuôi nghêu hiện nay đều áp dụng kỹ thuật nuôi hiện đại, hướng đến mục tiêu nuôi nghêu sạch, không ô nhiễm để đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.
Nuôi ngọc trai
Nhắc đến xu hướng nuôi trồng thủy sản ở nước ta hiện nay thì chắc chắn không thể bỏ qua nuôi ngọc trai. Những vùng biển nổi tiếng với hoạt động này có thể kể đến như Nha Trang, Phú Quốc. Sản phẩm ngọc trai tự nhiên của Việt Nam đang rất được thị trường quốc tế ưa chuộng, mang lại lợi nhuận cao cho người nuôi.
Ngành nghề nuôi trồng thủy sản đang đối mặt với những thách thức nào?
Không thể phủ nhận ngành nuôi trồng thủy sản ở nước ta hiện nay đã đã có những bước phát triển mạnh mẽ, đóng góp lớn vào nền kinh tế nước nhà. Tuy nhiên, ngành này cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức to lớn, đó là:
Biến đổi khí hậu khiến nước biển dâng cao
Biến đổi khí hậu đang tạo ra những tác động không thể phủ nhận đối với ngành thủy sản. Mực nước biển dâng cao không chỉ làm mất đất đai mà còn gây ra ngập úng cho các vùng nuôi trồng thủy sản. Điều này khiến nhiều hộ nông dân gặp khó khăn trong việc duy trì hoạt động sản xuất.
Ô nhiễm môi trường
Ô nhiễm nguồn nước do hoạt động nuôi trồng thủy sản không bền vững, xả thải từ các nhà máy công nghiệp và rác thải sinh hoạt cũng là một vấn đề nghiêm trọng. Chất lượng nước bị suy giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến sự sống và phát triển của các loài thủy sản.
Hạn chế trong việc ứng dụng khoa học, kỹ thuật
Mặc dù Việt Nam đã có nhiều cải tiến trong công nghệ nuôi trồng thủy sản nhưng so với các nước tiên tiến, ngành thủy sản Việt Nam vẫn chưa áp dụng được nhiều công nghệ hiện đại. Việc thiếu hụt công nghệ tiên tiến làm giảm năng suất và chất lượng sản phẩm.
Nhiều người nuôi vẫn sử dụng các phương pháp truyền thống, chưa chú trọng đến việc ứng dụng khoa học kỹ thuật. Điều này dẫn đến tình trạng lãng phí nguồn lực và gây thiệt hại cho ngành.
Thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng
Ngành nuôi trồng thủy sản cần một lực lượng lao động có chuyên môn cao và kiến thức vững vàng về kỹ thuật nuôi trồng. Tuy nhiên, hiện tại nguồn nhân lực trong ngành này vẫn còn thiếu và chưa được đào tạo bài bản.
Hướng đi tương lai cho ngành nuôi trồng thủy sản ở nước ta
Đứng trước những thách thức nêu trên, ngành nghề nuôi trồng thủy sản ở nước ta hiện nay buộc phải có những thay đổi cho hướng đi tương lai, theo Chế phẩm vi sinh Đức Bình đó là:
Tăng cường ứng dụng công nghệ cao trong nuôi trồng thủy sản
Việc áp dụng công nghệ thông minh vào nuôi trồng thủy sản như hệ thống cảm biến, IoT (Internet of Things) giúp theo dõi chất lượng nước, nhiệt độ và môi trường sống của thủy sản một cách chính xác. Điều này không chỉ giúp cải thiện năng suất mà còn nâng cao chất lượng sản phẩm.
Đồng thời, việc tự động hóa quy trình cho phép người nuôi quản lý trang trại một cách hiệu quả hơn. Các thiết bị tự động hóa trong việc cho ăn, thay nước, kiểm soát môi trường sẽ giúp tiết kiệm thời gian và công sức, đồng thời giảm thiểu rủi ro do yếu tố con người.
Đẩy mạnh sản xuất bền vững và bảo vệ môi trường
Ngành nuôi trồng thủy sản cần hướng tới các phương pháp nuôi trồng bền vững như nuôi ghép (sử dụng nhiều loài trong cùng một hệ sinh thái) và nuôi theo mô hình tuần hoàn. Những phương pháp này không chỉ bảo vệ môi trường mà còn giúp tăng cường sức khỏe hệ sinh thái.
Cùng với đó, việc quản lý nguồn nước cũng cần tối ưu. Nguồn nước là yếu tố quyết định trong nuôi trồng thủy sản. Việc áp dụng công nghệ lọc nước và tái sử dụng nước sẽ giúp tiết kiệm tài nguyên và giảm thiểu ô nhiễm. Hơn nữa, các quy định về quản lý nguồn nước cần được thực thi nghiêm ngặt để bảo vệ nguồn nước.
Đào tạo và nâng cao năng lực cho người nuôi trồng thủy sản
Cung cấp các chương trình đào tạo về kỹ thuật nuôi trồng, quản lý trang trại và bảo vệ môi trường cho người nuôi là rất cần thiết. Những khóa học này không chỉ giúp nâng cao năng lực cho người nuôi mà còn nâng cao nhận thức về trách nhiệm bảo vệ môi trường.
Chính phủ và các tổ chức cần có những chính sách hỗ trợ cho người nuôi trồng, từ tài chính đến kỹ thuật, để giúp họ nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Điều này không chỉ giúp tăng trưởng kinh tế mà còn cải thiện đời sống người dân.
Ngành nuôi trồng thủy sản ở nước ta hiện nay đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu của thị trường trong nước và quốc tế. Bằng cách áp dụng công nghệ mới, nâng cao giá trị sản phẩm và đầu tư vào nguồn nhân lực, chúng ta có thể tạo ra một ngành nuôi trồng thủy sản bền vững, giá trị trong tương lai.
⫸ Xem thêm: Hướng dẫn làm thuốc giải độc cho cây trồng nhanh chóng, hiệu quả
⫸ Xem thêm: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh thán thư ở cây trồng
